ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΥ ΜΑΡΙΑΣ ΑΘΑΝΑΣΑΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ: «ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ»

«ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ»

γράφει η Μαρία Αθανασάκου-Μουντάκη

Αντιδήμαρχος Παιδείας-Νεολαίας & Απασχόλησης                                                       

Δήμου Παπάγου-Χολαργού

29 Μαΐου 1453 Κωνσταντινούπολις, πύλη του Αγίου Ρωμανού. Αβοήθητος ο αυτοκράτορας Κων/νος Παλαιολόγος, απομονωμένος από τους Δυτικούς Καθολικούς Χριστιανούς, με διαιρεμένο το λαό της πόλης...

μάχεται εναντίον των βαρβάρων. Τραγικά μόνος «ην γαρ μονώτατος» γράφει ο Δούκας μάχεται, πολεμάει σαν απλός στρατιώτης. Πιο πέρα η κενόπορτα αφύλακτη. Από την πύλη αυτή εισήλθε ένα μικρό σώμα γενιτσάρων και ύψωσαν σε ένα πύργο την ημισέληνο με αποτέλεσμα σε λίγο «οι πάντες επι τα τείχη ανέβαινον» και « ω φρίξον ήλιε – στενάξον η γή» να ακουστεί η φοβερά κραυγή « Εάλω η πόλις». Στην πύλη του Αγίου Ρωμανού η μάχη συνεχίζεται και ο τελευταίος Αυτοκράτωρ, ο Σπαρτιάτης Κων/νος Παλαιολόγος πέφτει μαχόμενος και όπως γράφεται στο χρονικό του Φραντζή ¨ως κοινόν στρατιώτην τούτον θανατώσαντες αφήκαν».

«Εάλω η πόλις». Ίσως δεν έχει ακουστεί ποτέ φρικιαστικότερη κραυγή σε όλη τη ιστορική διαδρομή του Ελληνισμού. Η φράση αυτή, που συνοδεύτηκε με την πτώση της βασιλευούσας σηματοδότησε το τέλος του μεσαιωνικού Ελληνισμού, γεγονός που χαρακτηρίστηκε ως μία μαύρη σελίδα στην παγκόσμιο ιστορία. Αποτελεί ημέρα πένθους για τον Ελληνισμό, αλλά και ημέρα πένθους που στέλνει πολλαπλά μηνύματα. Η ιστορία εκδικείται αυτούς που την αγνοούν έχει γράψει ο Κ. Τσάτσος. Πρέπει λοιπόν να διατηρούμε αντισώματα, να αντιδρούμε, να θυμόμαστε την άλωση και κυρίως τα γεγονότα που οδήγησαν σε αυτήν, τους θρύλους της και να τιμούμε την μνήμη του «μαρμαρωμένου βασιλιά», του τελευταίου Σπαρτιάτη υπερασπιστή της πόλης.

Να θυμόμαστε την πατριωτική απάντηση του στον Μωάμεθ «Το δε την πόλιν σοι δούναι, ουτ' εμόν εστίν ουτ' άλλου των κατοικούντων εν αυτή, κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών». Μια απάντηση που δεν ήταν τίποτε άλλο παρά επανάληψη του «Μολών Λαβε», ενός άλλου Σπαρτιάτη, του Θερμοπυλομάχου Λεωνίδα.

Η 29η Μαΐου 1453 φέρνει στην μνήμη μας τα θλιβερά γεγονότα της πτώσεως της Ελληνικής πλέον, Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η πόλις ήταν για αιώνες το προπύργιο και το ανάχωμα εναντίον του σκοταδισμού και της βαρβαρότητας. Αποτελούσε τον κυματοθραύστη επάνω στον οποίο ξεσπούσαν τα άγρια στίφη των βαρβάρων ώστε να προστατεύεται η Χριστιανική Δύση. Η πτώση της σφράγισε βαθιά την ψυχή του λαού μας και τα μηνύματα που στέλνει παραμένουν επίκαιρα και στην σημερινή εποχή.

Αλήθεια έχουμε αναρωτηθεί πόσες φορές στην ιστορία του Ελληνισμού «Εάλω η πόλις» με διάφορα γεγονότα που επηρέασαν την πορεία του Έθνους μας και τις αιτίες αυτών;. Για τους ίδιους σχεδόν λόγους, «Εάλω η πόλις» το 1453, « Εάλω η πόλις» το 1922, «Εάλω η πόλις» το 1974 (διχασμός Ελλήνων).

Το μήνυμα που εκπέμπει η φράση «Εάλω η πόλις» θα πρέπει να μας προβληματίσει στην σημερινή εποχή. Δεν πρέπει να φτάσουμε σε τέτοιο σημείο και αυτό μπορεί να γίνει μόνο εάν είμαστε μονοιασμένοι και ενωμένοι.

Ο Κων/νος Παλαιολόγος έμεινε ο Έλληνας με τον μύθο του Μαρμαρωμένου Βασιλιά, σύμβολο αθάνατο, ενσαρκωτής του ονείρου που κράτησε άσβεστη την φλόγα του Ελληνισμού. Μας έστειλε το μήνυμα ότι μέσα από τις συμφορές μας βρίσκουμε την αυτογνωσία και την αυτοσυνειδησία, απαραίτητα στοιχεία, για να αλλοτριωθούμε. «Η πόλις Εάλω! Αλλοίμονο, όμως, εάν την αφήσουμε να αλλοτριωθεί εντός μας», γράφει ο καθηγητής Ν. Τωμαδάκης. Αυτό θα γίνει εάν αφήσουμε να μας κυριεύσει το αίσθημα της λησμονιάς. Το συμπέρασμα βγαίνει αβίαστα, ΟΧΙ ΛΗΣΜΟΝΙΑ αλλά ΜΝΗΜΗ, ώστε μονοιασμένοι και αποφασισμένοι να αντιμετωπίσουμε τις σημερινές προκλήσεις των καιρών.

Πηγές:

·         Κωνσταντινούπολη (Βιβλίο Μ. Δρογκάρη)

·         ‘Αρθρο Ν. Κωστάρα (28 Μαΐου 2008)